Het optimale moment voor de bloedafname is ‘s morgens na bedrust en overnacht vasten. Onder vasten wordt verstaan niet eten en enkel water drinken na 22 uur de avond voordien.

Het niet nuchter zijn heeft vooral invloed op de bepaling van stoffen die uit de voeding als dusdanig geresorbeerd worden (glucose, triglyceriden, …). Onrechtstreeks kunnen lipemische stalen (verhoogde triglyceriden) technisch interfereren met de bepalingen. Een aantal parameters (vb. ijzer, fosfaat, cortisol) vertoont daarnaast ook een schommeling gedurende de dag.

Afhankelijk van het type onderzoek moet er midstream urine geproduceerd worden of first-voided urine:

Afname van midstream urinestaal: voor gewoon urine-onderzoek

Voor het onderzoek is het middelste gedeelte van de (best eerste ochtend)urine nodig, de zogenaamde ‘midstream’ urine.

Voor vrouwen:

• Was vooraf de schaamstreek met een washandje met water:
• Spreid de schaamlippen en reinig met water (geen zeep!) of met een vochtig doekje (steeds van voor naar achter) en droog af met WC-papier.
• Houd de schaamlippen gespreid bij het plassen.

Voor mannen:

• Trek de voorhuid naar achter en reinig met water (geen zeep!) en droog af met WC-papier.
• Houd de voorhuid naar achter bij het plassen
• Plas eerst even een beetje in het toilet en vang daarna wat urine op in een schoon urinepotje door dit in de plasstraal te houden.
• Sluit daarna het potje goed af met het deksel.
• Noteer eventueel uw naam en geboortedatum op het potje en bewaar het in de koelkast.

Afname van ‘first void‘ urinestaal (bij SOA-onderzoek):

Met first void urine wordt eerst geloosde urine bedoeld (first void = eerste 10 tot max. 20 ml). Patiënten mogen de laatste twee uur voor de collectie niet geürineerd hebben (dus bij voorkeur ochtendurine = eerste urine bij het opstaan). Enkel de eerste 20 ml moeten opgevangen worden. De rest van de urine wordt verder in het toilet uitgeplast.

Indien first-void ochtendurine niet kan, mag de urine ook ter plaatse gemaakt worden op voorwaarde dat er niet geplast werd in de laatste 2 uur. Deze first-void urine (enkel de eerste 20 ml van de urinestraal; rest terug uitplassen in toilet) moet opgevangen worden in een steriel urinepotje.

De SOA screening kan bij de man gebeuren op:

• first-void urine
• urethrale
• anale wisser

First-void urine:

Met first void urine wordt eerst geloosde urine bedoeld (first void = eerste 10 tot max. 20 ml). Patiënten mogen de laatste twee uur voor de collectie niet geürineerd hebben (dus bij voorkeur ochtendurine = eerste urine bij het opstaan). Enkel de eerste 20 ml moeten opgevangen worden. De rest van de urine wordt verder in het toilet uitgeplast.

Indien first-void ochtendurine niet kan, mag de urine ook ter plaatse gemaakt worden op voorwaarde dat er niet geplast werd in de laatste 2 uur. Deze first-void urine (enkel de eerste 20 ml van de urinestraal; rest terug uitplassen in toilet) moet opgevangen worden in een steriel urinepotje.

Urethrale wisser:

SOA screening kan bij mannen ook op een zelf afgenomen urethrale wisser gebeuren. De wisser dient in de ingang van de urinebuis gebracht te worden waarna deze minstens 10 seconden rondgedraaid wordt. Plaats wisser terug in het buisje.

Anale wisser:

Bij anale klachten kan ook een anale wisser zelf worden afgenomen.

Hiervoor gaat u best rechtop staan met één been op een stoel of het toilet geplaatst. De anale wisser dient minstens een viertal centimeter diep ingebracht te worden. Het kan helpen om de wisser op die hoogte boven de tip vast te houden zodat uw vingers het lichaam raken als de wisser diep genoeg geplaatst werd. Gebruik één hand om een bil op te heffen zodat u gemakkelijk toegang krijgt tot de anus. Plaats de wisser nu 4 cm in de anus. Verplaats uw vingers weg van uw lichaam zodat u meer grip krijgt op de wisser. Draai de wisser voorzichtig rond gedurende 30 seconden. Blijf deze draaibewegingen maken bij het uithalen van de wisser.

De SOA screening kan bij de vrouw moet gebeuren op een vaginale wisser (NIET op urine).

Bij de vrouw volstaat een zelf afgenomen staal via een diep vaginaal ingebrachte wisser. De wisser dient minstens 2,5 cm diep te worden ingebracht. Het kan helpen om de wisser op die hoogte boven de tip vast te houden zodat uw vingers het lichaam raken als de wisser diep genoeg geplaatst werd. Na het plaatsen van de wisser dient deze minstens 15 tot 30 seconden rondgedraaid te worden. Zorg ervoor dat de wisser zeker de vaginale wand aanraakt, zodat het daar aanwezige vocht opgenomen wordt in de wisser.